(Column Banking & Finance maart 2013, zie ook de PDF, de B&F website en mijn European Parliament Briefing Paper van februari 2013).
Een aparte en onafhankelijke ‘Supervisory Board’ moet bij de Europese Centrale Bank (ECB) de verantwoordelijkheid krijgen voor de nieuwe toezichthoudende taken die de bank krijgt. Zo kan worden voorkomen dat er voortdurend belangenconflicten ontstaan tussen het streven van de ECB naar prijsstabiliteit en het streven naar een stabiel financieel systeem.
Het is van het grootste belang dat de beide taken van monetaire stabiliteit en financiële stabiliteit door de ECB uit elkaar gehouden worden door de instelling van een aparte en onafhankelijke ‘Supervisory Board’ bij de ECB. De geloofwaardigheid en het gezag die de ECB nodig en verworven heeft voor het monetaire beleid mag onder geen beding aangetast worden door deze nieuwe verantwoordelijkheid van de ECB bij het streven naar een stabiel financieel systeem.
Recent heeft de Europese Commissie besloten dat de ECB toezicht gaat houden op alle Europese banken, om te beginnen met de grootste en belangrijkste. Het is echter goed mogelijk dat maatregelen die nodig zijn om financiële stabiliteit te handhaven – bijvoorbeeld het verhogen van kapitaalseisen – strijdig zijn met het streven van de ECB naar prijsstabiliteit, de hoofddoelstelling van de centrale bank. Omgekeerd is het zeer wel denkbaar dat renteverhogingen om de inflatie te bestrijden de solvabiliteit van banken in gevaar brengen.
Het probleem is dat ECB-president Draghi verantwoordelijk is voor alles wat er onder het dak van de ECB wordt besloten. Er zijn geen Chinese muren in het hoofd van Mario Draghi. Wat beslist hij als er sprake is van conflicterende belangen?
Om dergelijke situaties te voorkomen, dient er een apart orgaan binnen de ECB te komen dat verantwoordelijk wordt voor de uitvoering van het toezicht. Bovendien moet men de beschikking krijgen over krachtig instrument dat de solvabiliteit van banken kan beïnvloeden. Zoals het monetaire beleid het rente-instrument heeft, moet het financiële toezicht de mogelijkheid krijgen vroeg in te grijpen bij banken die in de gevarenzone komen.
Overigens zijn belangenconflicten tussen het monetaire beleid en het financiële toezicht nooit helemaal te voorkomen zullen zijn. Op de langere termijn zijn monetaire en financiële stabiliteit onmogelijk los te zien van elkaar. Monetaire beslissingen beïnvloeden de voorwaarden, waaronder banken opereren en worden tegelijkertijd genomen op grond van het gedrag van banken. Als die vanwege overmatige liquiditeit door de ECB meer krediet verlenen, kan de inflatie toenemen.
Het is dus inherent aan toezicht en monetair beleid dat ze elkaar kunnen beïnvloeden, maar dat neemt niet weg dat de twee taken zo onafhankelijk mogelijk van elkaar moeten worden uitgevoerd. Een aparte ‘Supervisory Board’ is de beste garantie op voorwaarde dat deze onafhankelijk is in zijn eigen afwegingen en dat elke vorm van politieke invloed op financiële toezicht wordt uitgesloten.
Sylvester Eijffinger is hoogleraar Financiële Economie aan de Universiteit van Tilburg en lid van het Monetaire Experts Panel van het Europese Parlement voor de Monetaire Dialoog met de ECB President.
