Recentelijk heb ik in opdracht van de Europese Parlement de transparantie van het monetair beleid van de ECB geëvalueerd. Op welke wijze is de transparantie van het monetaire beleid van de ECB voor de eurozone in het afgelopen decennium is veranderd?
Als het gaat om politieke en economische transparantie – de mate waarin de politieke voorkeur van de beleidsmakers bekend is, maar ook de economische data waarop ze hun beleid baseren – dan scoort de ECB goed. Maar met de procedurele transparantie is het slechter gesteld dan bij de andere belangrijke centrale banken, zoals het Federal Reserve System en de Bank of England. Zo worden notulen over het stemgedrag van de bestuursleden angstvallig geheim gehouden. Meer openheid over de stemverdeling van de centrale bankpresidenten zou hun gedrag maar onnodig beïnvloeden, zo is de redenering van de ECB. Zodra de bestuursleden zich door de buitenwereld bekeken voelen, zullen de nationale belangen bij het stemmen zwaarder wegen.
Financiële markten willen echter meer inzicht in het monetaire besluitvormingsproces van de ECB. Hoe schatten de ECB-bestuursleden risico’s op bijvoorbeeld op deflatie of inflatie in en welk gewicht geven ze eraan? Wat je nu ziet, is dat de media na elke beslissing gissen hoe de stemverdeling is geweest. Dat zorgt voor veel onzekerheid op financiële markten. Daarnaast moeten centrale banken en dus ook de ECB meer openheid van zaken geven over de ontwikkeling van de beleidsrente die ze van plan zijn in het komend jaar te hanteren. In tegenstelling tot de Amerikaanse en Britse centrale banken laat de ECB na hierover expliciet te communiceren.
Grotere onzekerheid omtrent het monetaire besluitvormingsproces leidt tot hogere risicopremies omdat financiële markten meer moeite hebben het toekomstige beleid van de centrale bank in te schatten. Het is daarom verstandig dat centrale banken sturing aan marktverwachtingen geven. Hoe beter de sturing van marktverwachtingen, hoe lager de risicopremies. De ECB communiceert soms alleen met de buitenwereld als het gaat over de korte rente of geldmarktrente, maar niet over de lange rente of kapitaalmarktrente. De lange rente is niet alleen afhankelijk van de risicopremies, maar ook van de inflatieverwachtingen. Financiële markten willen weten welke inflatie de centrale bank op langere termijn aanvaardbaar vindt. De ECB moet daarom veel transparanter worden en beter communiceren.
