Onterechte angst voor eindeloze stagnatie

Afgelopen zondag werd voormalig CPB-directeur Coen Teulings in het televisieprogramma Buitenhof ondervraagd over zijn eBook ‘Secular stagnation: Facts, causes, and cures’ (zie: VoxEU.org) dat hij samen met zijn collega Richard Baldwin geredigeerd heeft. Zij noemen vier ‘no-regret’ beleidsmaatregelen om de permanente stagnatie te doorbreken: beleidsmaatregelen die het aanpassingsvermogen en de productiviteitsgroei van de Westerse economieën verhogen, het verhogen van de inflatiedoelstelling naar bijv. 4 % om voldoende negatieve reële rentes bij een beleidsrente van (bijna) nul te genereren, het voeren van een langdurig anti-cyclisch budgettaire beleid en het herzien van het Europese ‘fiscal compact’ om de staatsschuldquote binnen 20 jaar te verminderen tot 60%.

Van het beleid dat Baldwin en Teulings ‘no-regret’ maatregelen noemen, is alleen het verhogen van de het aanpassingsvermogen en de productiviteitsgroei van de Westerse economieën door structurele hervormingen zeer nodig. In ons land is de hervorming van het belastingstelsel broodnodig om de dynamiek van de economie te vergroten. Het verhogen van de inflatiedoelstelling naar bijv. 4% is gevaarlijk, omdat dit moeilijk precies te doseren is en gemakkelijk kan doorschieten, zeker nu in de huidige omstandigheden geen eenvoudige manier is van de lage inflatie af te komen.

De huidige nominale beleidsrente is in de VS en eurozone (bijna) nul en de reële rente al sinds de crisis (zeer) negatief door uitermate ruim monetair beleid. Men wenst niet te accepteren, dat herstel na een financiële crisis tijd kost en probeert geforceerd vraag te genereren. Dat lukt slechts gedeeltelijk en heeft negatieve bijwerkingen. Sparen wordt gestraft en lenen wordt beloond, terwijl wij goed weten dat de schulden bij banken, bedrijven, huishouden en overheden moeten worden afgebouwd. Het wordt voor centrale banken steeds moeilijker om de monetaire stimuleringsmaatregelen terug te draaien zonder dat dit gevolgen heeft voor economische en financiële instabiliteit.

Op lange termijn is bij een geleidelijk economisch herstel ook inflatie niet uit te sluiten, vooral als centrale bankiers en andere beleidsmakers gaan geloven dat zonder voortdurend ingrijpen de economie stagneert. Het geloof dat zonder ingrijpen van de overheid eindeloze stagnatie dreigt, leidt ook gemakkelijk tot een steeds grotere greep van de overheid op de economie, die de economische groei juist kan belemmeren op langere termijn. De ‘no-regret’ maatregelen van Baldwin en Teulings zullen uiteindelijk contraproductief blijken te zijn.

This entry was posted in Centrale banken, ECB, EU, euro, inflatie, internationale economie, kredietcrisis, macroeconomie, Metro, monetair, Nederland, rente. Bookmark the permalink.